Çemen Otu Nedir?
Çemen otu, bilinen en eski şifalı bitkilerden biridir. Irak’ta M.Ö. 4.000 yılına kadar uzanan çemen otu tohumları bulunmuştur. Arkeologlar, Tutankhamun’un mezarında da çemen otu tohumlarına rastlamıştır. Antik Mısır’da sebze olarak tüketilen çemen otu, mumyalama işlemlerinde kullanılan baharatlar arasındaydı. Antik Yunanlılar ve Romalılar ise bu bitkiyi anti-diyabetik olarak görüp sığırlarını beslemek için kullanmışlardır. Çemen otu, hayvan yemi olarak da popülerdi çünkü sığırlar tadını severek yerdi; bu bitkinin kokusu, ineklerin ürettiği sütlere de geçerdi.
9. yüzyılda, Benedictine keşişleri tarafından Orta Avrupa’ya tanıtıldıktan sonra Charlemagne’nin imparatorluk bahçelerinde çemen otunun geniş çapta ekimi yapılmıştır.
Çemen Otunun Lezzet Profili
Çemen otu tohumları, tatlı ve fındıksı bir tada sahip olup, güçlü akçaağaç notalarıyla öne çıkar. Bu tat, fenugreek’in yaygın olarak yapay akçaağaç şurubunda aroma verici olarak kullanılmasına sebep olmuştur. Bununla birlikte, çemen otunun acı notaları da vardır ve bu acılık, yanlış kullanımda baskın hale gelebilir. Genellikle bu yanlış kullanım, çemen otunun çiğ olarak kullanılmasıyla ortaya çıkar. Acılığı azaltmak ve tatlılığı ortaya çıkarmak için baharat, tavada kavrulmalıdır.
Doğru kullanıldığında, çemen otu baharat karışımlarına karmaşık bir tatlılık katar ve diğer tatların daha dolgun görünmesini sağlayan bir arka plan lezzeti sunar. Bu “tatları yuvarlama” yeteneğiyle baharat dünyasında benzersizdir. Çemen otunun lezzetlerinin tamamen infüze olabilmesi için, uzun süre pişirilen yemeklerde kullanılması idealdir.
Çemen Otunun Sağlık Faydaları
Çemen otu, uzun süredir şifalı bir bitki olarak kabul edilmiştir. İşte bazı sağlık faydaları:
- Vitamin, Mineral ve Lif Zenginliği: Çemen otu bol miktarda demir, kalsiyum ve potasyum gibi minerallerin yanı sıra B6 vitamini, niasin ve tiamin gibi vitaminleri içerir. Ayrıca, 100 gram çemen otu tohumunda 24,6 gram diyet lifi bulunur. Yetişkinler için günlük lif ihtiyacı 25 gramdır.
- Fitokimyasal Bileşikler: Çemen otunun tedavi edici özellikleri, tigogenin ve yamogenin gibi fitokimyasalların varlığından kaynaklanır.
- 4-Hidroksiizolösin: Bu amino asit, vücudun insülin üretimini artırıyor gibi görünmektedir.
Çemen otu şu durumların tedavisinde kullanılabilir:
- Kabızlık: Nişasta içermeyen polisakkaritler, gıdaya hacim kazandırır ve sindirim ve bağırsak hareketlerinin düzenli olmasını sağlar.
- Yüksek Kolesterol: Çemen otunun nişasta içermeyen polisakkaritleri, safra tuzlarının geri emilimini sınırlayarak kan kolesterol seviyesini düşürmeye yardımcı olur.
- Yüksek Kan Şekeri: Hayvan ve insan çalışmaları, çemen otunun diyabet hastalarında kan şekeri seviyelerini düşürmede etkili olduğunu göstermiştir. Bu etki, 4-hidroksiizolösin amino asidi sayesinde ortaya çıkar.
Çemen Otunun Yaygın Kullanım Alanları
Çemen otu, özellikle Hint mutfağında, çoğu köri karışımının temel bileşenlerinden biridir. Afrika mutfağında da yaygın olarak kullanılır; özellikle Etiyopya mutfağında önemli bir yere sahiptir. Etiyopyalı aşçılar, çemen otunu baharatlı bir sade yağ olan niter kibbeh yapmak için kullanır; ayrıca berberé baharat karışımında da yer alır.
Çemen otu tohumları, kavrulup öğütülerek etler için kuru baharat karışımlarına eklenebilir. Yaprakları doğranarak sebze veya baklagillere eklenebilir ya da pişirilerek yeşillik olarak tüketilebilir.
